Page 52 - ASM Yaşam Temmuz 2022
P. 52
TÜKENDİK Mİ?
YAZI: Uzm. Dr. Süheyla ATALAY KAHRAMAN
DENİZLİ - Merkezefendi Saraylar ASM
Tam da bir Sezen şarkısı gibi… Etrafı
sarıveren boşluk hissi, keyif alamama, anlam-
sızlık, amaçsızlık… Tükenmişliğin artık son
evrelerinde olduğumuzu gösterir bize. Yüzleş-
memiz gereken gerçeği ise çok net söylemiş lanabilir. engellenmiş ve çaresiz
BMJ. Hekimlerin tükenmişlik oranlarının ’ epi- Tükenmişliğin de evrele- İkinci evre olan hisseder. Uyum sağla-
demik düzeye’ ulaştığını belirtmiş. (BMJ 2017; ri vardır. durağanlaşma evresinde; maya odaklı olarak tüm
358: j3360 doi: 10.1136/bmj.j3360) Peki nedir kişi zamanla isteğinin ve savunma mekanizmala-
bu tükenmişlik, nasıl önleyebiliriz? Birinci evresi, umudunun azaldığını his- rını harekete geçirse de
idealistlik evresi olarak setmeye başlar. Verdiği yetersiz kalır. Bu dönem
İlk kez 1974 yılında psikolog Herbert J. tanımlanır. Kişi yüklen- çabanın beklentileri kar- kişinin kaçınma davranışı
Freudenberger tarafından “Staff Burn Out” adlı diğini, zorlandığını fark şılamadığını görür. Daha geliştirmesine ve kendini
“Etrafımızı makalede tükenmişlik; “kişinin yaşam enerjisi- ettikçe kendi gücünü daha önce umursamadığı ya geri çekmesine, kişilik
sarıverecek nin tükenmesi, başkalarının aşırı talep ve sorun- fazla zorlayarak bu du- da yok saydığı bazı nok- özelliklerine bağlı olarak
Bir boşluk ki asla larının altında ezilerek bunalma hâlinin başla- rumdan çıkma çabasına talardan giderek rahatsız değişik davranışsal tep-
bitmeyecek ması durumudur” şeklinde tanımlanmış. girer. Umut ve enerji ile olmaya başladığını göre- kiler göstermesine neden
Her şey bir anda Sturgess ve Poulsen tükenmişliği; “insanla- doludur. Bu nedenle ken- rek duygusal olarak çö- olur. Ani öfkelenmeler,
anlamsız gelecek ra hizmet veren mesleklerde çalışan kişilerin di gerçeğine, kapasitesi- küş içine girdiğini fark karşı çıkmalar, umursa-
İşte biz o gün işlerinin bir sonucu olarak deneyimledikleri ne ve şartlarına uymayan eder. Bu fark edişler ki- mama, ya da aşırı tepki
tükeneceğiz”
ilerleyici bir idealizm, enerji ve amaç kaybı” beklentiler içine girer. Bu şide aşırı engellenmişlik gösterme, şüphecilik gibi
olarak tariflemiş. Cherniss ise tükenmişliği; evrede kişi, mesleğini ya duygusu oluşturur. güven sorunları ile uyku
“aşırı adanmışlık hastalığı” olarak tanımlamış, da o sırada sürdürdüğü - iştah bozuklukları ve di-
1997’de İsveç’te hastalık tanısı konularak tes- uğraşısı her neyse onu, Engellenme adını ğer fiziksel hastalık belir-
cillenmiştir. Tükenmişlik sendromu ile depres- her şeyin önünde tutarak alan üçüncü evrede, kişi tileri, özellikle de kaygı
yon karıştırılabilir. Her ikisinde de motivasyon uykusuzluğa, gergin ça- karşılaştığı tüm olumsuz- endişe halinin oluşturdu-
ve zevk alma azalır ancak tükenmişlik sendro- lışma ortamlarına katla- lukları değiştirmenin zor- ğu solunum ve mide-bar-
munda çalışma şartları düzelirse iyileşme sağ- nır. luğu karşısında kendisini sak sistemine ait belirtiler
52 53
